KASTAMONU ZİRAAT ODASI BAŞKANLIĞI TARIMSAL YAYIM VE DANIŞMANLIK BİRİMİ
1.GİRİŞ
Bugün gelişmiş ülkelerin ulaştıkları sosyal ve ekonomik refahın temelinde, tarımdaki gelişmelerin ilerlemesi yatmaktadır. Tarım, zenginlik üreten bir sektör olarak ülkelerin sanayileşmesinde büyük rol oynamıştır. Tarım sektörünün oynadığı bu roldeki en büyük pay, üretici örgütlerinindir. Üretimden pazarlamaya kadar örgütlü olarak hareket eden üreticiler, gerek kendileri gerekse üreticiler için yarar sağlamışlardır. Güçlü üretici örgütleri sayesinde, tarım-sanayi entegrasyonunu başarı ile sağlamışlardır. Kurdukları pazarlama yapısı ile pazardan daha fazla pay almışlar, ürettikleri ürünlerden daha fazla gelir elde etme imkânına kavuşmuşlardır. Bugün, AB ülkelerinde tarıma dayalı sanayinin yaklaşık %50 si üretici örgütlerine aittir.
Üretici örgütleri, üreticinin refahının artmasına hizmet ettiği gibi demokrasinin de sigortasıdır. Özetle, üreticilerin örgütlerine sahip çıkmaları ve örgütlerini desteklemeleri, kendilerinin olduğu kadar ülkenin geleceğinin de en büyük güvencesi olacaktır. Ziraat odaları üreticinin mesleki örgütü olarak üyelerinden aldığı güç ölçüsünde görevlerini yerine getirmektedir.
2.TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ VE ZİRAAT ODALARININ TARİHÇESİ
İlk ziraat odası 1881 yılında kurulmuştur. 1881-1897 döneminde ziraat odalarının sayısı 99’a yükselmiştir. Genellikle bir danışma kurulu niteliğinde olan ziraat odalarının hizmetleri yeterli görülmemiştir. 1912 yılında ziraat odalarının ilçe düzeyinde kurulması sağlanmıştır. Yeterince mali kaynak temin edilmediğinden, beklenen görevleri yerine getirememişlerdir. Cumhuriyet döneminde, 1937 yılında yürürlüğe giren kanuna göre, ziraat odalarının yeniden canlanması için, 1940 yılında birçok ziraat odasının seçimleri yapılarak yeniden kurulmasına çalışılmıştır. Ancak başarılı bir sonuç alınamamıştır.
Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu, 1957 yılında yürürlüğe girmiştir. Ancak tüzüğün zamanında çıkarılmaması nedeniyle, ziraat odalarının faaliyeti 1963 yılından itibaren başlamıştır. Aradan geçen süre içerisinde, bu kanun değişikliklere uğramıştır. Çiftçilik ile uğraşanların yasal kuruluşu olan ziraat odaları da diğer meslek kuruluşları gibi hukuki dayanağını anayasadan alan kamu kurumu niteliğinde mesleki kuruluşlardır.
3.TARIMSAL YAYIM VE DANIŞMANLIK
4.TARIMSAL YAYIM VE DANIŞMANLIĞIN AMAÇLARI
- Çiftçilere mevcut ve gelecekteki durumlarını analiz etmekte yardımcı olmak
- Bu analiz sonucu belirlenen problemler ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini görmeleri konusunda çiftçiye yardımcı olmak
- Çiftçinin mevcut bilgilerini gerçekçi bir şekilde düzenlemesine ve yapılandırmasına ve/veya onun yeni bilgi ve yetenekler kazanmasına yardımcı olmak
- Doğru tercihler yapabilmeleri konusunda yardımcı olmak
- Çiftçilere fikir oluşturma, karar verme ve yapacağı uygulamaları izleme ve değerlendirme yeteneği kazandırma konusunda yardım etmek
- Çiftçileri harekete geçmeleri konusunda motive etmek
- Çiftçiye gelecekte karşılaşacağı problemleri yayımcının yardımı olmaksızın kendi başına çözebilmesi, doğru kararlar verebilmesi için gerekli yetenekleri kazandırmak.
5.ZİRAAT ODALARININ DÜNYA’DAKİ DURUMU
Öncelikle, üreticilerin tümü kayıt altında yer alarak odalarını desteklemekte ve devlette odaların çalışmalarına önem vermekte ve desteklemektedir. Ziraat odaları, batıda tarım politikalarında etkin rol oynamaktadır. Hükümetler ziraat odalarının görüşlerini dikkate almaktadır. Devlet, tarımsal bazı hizmetleri odalara devretmekte, bu konuda finansman desteği sağlamaktadır. Almanya ve Hollanda’da üretici eğitiminde ziraat odaları etkin rol oynamakta, tarımda danışmanlık sistemini uygulamakta ve buna karşılık devlet desteklemektedir.
Ülkemizde ziraat odaları kurulurken Fransız ziraat odaları model olarak alınmıştır. Bugün Fransa da ziraat odaları, üreticilerin kayıtlarının tutulması yanında tarım arazilerinin emlak kayıtlarını da tutmaktadır. Ayrıca üreticiye yönelik yayım hizmetlerini üstlenmiştir.
6.DÜNYA VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL YAYIM VE DANIŞMANLIK
Temel amaçlarından biri kırsal nüfusun yaşam standartlarının düzeyini yaygın eğitim yoluyla düzeltmektir.
Genel bir değerlendirme yapıldığında yayım çalışmalarından tarım bakanlığı, ziraat odası ve tarımsal danışmanlık şirketlerinin sorumlu olduğu görülmektedir.
AVUSTURYA
Ülke geneline yayılmış 9 ziraat odası bünyesinde bulunan 600 danışman tarafından yayım çalışmaları yürütülmektedir. Avusturya Tarım Ormancılık Çevre ve Su Yönetimi Bakanlığı (BMLFUW), yayım çalışmalarında kullanılacak dokümanların hazırlanmasında ziraat odalarıyla işbirliği yapmaktadır. Ziraat odaları tarafından yürütülen yayım çalışmaları genel olarak ücretsizdir.
HOLLANDA
Hollanda Tarımsal Yayım Servisi (DLV) tarımsal yayım çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. DLV, önceden kamu kuruluşu iken 1989 yılında özelleştirilmiştir.
DLV'nin tavsiye alanları;
· Çiftçilerin günlük faaliyetleri ile ilgili yayım hizmetleri
· Taktik ve stratejik planlama ile ilgili ekonomik tavsiyeler
· Bireysel ilişkilerde artış (birebir tavsiyeler)
· Üretim zinciri ile ilgili tavsiyelerde artış
· Tarım dışı alanlarda tavsiyeler
· Teknik yayım çalışmalarında uzmanlaşma artışı
SONUÇ
İkinci Dünya Savaşı sonrası AB ülkelerinde tarımsal yayım organizasyonu incelendiğinde, yayım servislerinin tarım bakanlığı bünyesinde örgütlendikleri görülmektedir. Ancak zamanla bu yapıda değişiklikler yaşanmış ve yayımda kamunun yanında çiftçi örgütleri ve özel sektörün rol aldığı bir örgütlenmeye gidilmiştir. AB ülkelerinde farklı yayım sistemleri görüldüğü gibi, bir ülke içindeki değişik bölgelerde de farklı yayım sistemleri görülebilmektedir.
Avusturya ve Danimarka'da çiftçi kuruluşları, Almanya'da çoğulcu tarımsal yayım sistemi, Hollanda'da tarımsal danışmanlık şirketleri, Polonya ise yayım çalışmalarının önemli bölümünün Tarım Bakanlığı aracılığı ile yapıldığı bir ülke konumundadır.
Ülkelerin tarımsal yayım sistemlerindeki bu farklılıklar içinde bulunulan tarımsal koşul, ihtiyaç ve şartlarının farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle her ülke kendi konumuna uygun bir tarımsal yayım sistemi benimseyip uygulamaktadır.
7.ZİRAAT ODALARININ AMACI
Kanun'da belirtildiği üzere; "Ziraat Odaları, meslek hizmetlerini görmek, tarım sektörünün her alanının genel menfaatlere uygun olarak gelişmesine ve devletin tarımsal plan ve programlarının gerçekleşmesine yardımcı olmak, çiftçilerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslek faaliyetlerini kolaylaştırmak, tarımda iş, mesleki disiplin ve ahlak ile birliğini korumak, çiftçilerin birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü, güveni sağlamak amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır." şeklindedir.
8.ZİRAAT ODASININ GÖREV VE FAALİYETLERİ, ÇİFTÇİYE SAĞLAYACAĞI FAYDALAR
Ziraat odalarının görevleri Kanun'da ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Bir yörede ziraat odası kurulması ve çiftçilerin ziraat odasına kayıtlı olmaları halinde, aşağıdaki faaliyetleri gerçekleştirir:
· Tarım ve çiftçiyi ilgilendiren her türlü bilgi ve haberleri toplayacak; bilgi ve kayıtları ilgililere verecektir.
· İlgili kurum ve kuruluşlara faaliyet konularına uygun tekliflerde bulunacak, ticaret ve sanayi odaları, borsalar, hal ve mezbahalara, umumi sergi ve gerekli gördüğü yerlere temsilci gönderecektir.
· Mevzuat değişikliği yapılabilmesi ve yeni mevzuat çıkarılması maksadı ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği'ne teklifte bulunacaktır.
· Köylerin sosyal ve ekonomik yönden kalkınmasına ait plan ve programların hazırlanmasında ilgili idare ve teşekküllerle işbirliği yapacak ve yardımcı olacaktır.
· Çiftçilere pratik bilgiler vermek üzere eğitici ziraat kursları, kış dershaneleri ve konferanslar tertipleyecektir. Tarımsal eğitimi teşvik edecek, tarımsal öğretim ve eğitim sistemi hakkında görüşleri ve önerileri ilgililere bildirecektir.
· Ormanların korunması ve ağaçlıkların kurulması hususlarında halkı teşvik edecek ve telkinlerde bulunacak, ağaç ve orman sevgisini yayacaktır.
· Çiftçi kütüklerini tutacak, çiftçilere açılacak kredilere ve verilecek tohumluklara esas olmak üzere gerekli bilgiyi kredi ve tohumluğu verecek kuruluşlara bildirecek ve bunların yerlerinde sarf edilip edilmediğini yerinde inceleyecek ve takip edecek, sonuçlarını ilgili kuruluşlara bildirecektir.
· Modern tarım işletmesi kurmak isteyene yol gösterecek, bunların plan ve hesaplarını yaptıracak, kredi imkânını hazırlayacak, çiftçilerin her türlü tarımsal ihtiyaçlarının giderilmesi ve odaca temin edilecek uzman ve ustalardan üreticilerin parasız faydalanmasını eldeki imkânlar nispetinde sağlayacaktır.
· Sergi ve panayırlar açacak, yarışmalar düzenleyecek, ürünlerin standartlaşmasına çalışacaktır.
· İlgililerin ve resmi makamların talebi üzerine meslek ihtilaflarında hakem olacak ve mahkemelere bilirkişi gönderecektir.
· Diğer meslek odaları ve kuruluşlarla tarımsal konularda işbirliği yapacaktır.